De beste tips van GIJC23

Sociale media, AI-modellen en georganiseerde misdaad

Author

Jerry Vermanen
September 27, 2023

Vorige week liep ik drie dagen rond in Göteborg bij de Global Investigative Journalism Conference. Een festival voor journalistiek-nerdjes.

Waar ga ik het over hebben?

  • Alle presentaties die ik tijdens GIJC23 heb gevolgd

  • Volg een gratis cursus over cyberdreigingen

  • Een hele toffe verzameling AI-modellen

Mijn afgelopen weken

Heel eerlijk: mijn sociale batterij is nogal leeg 🪫

Vorige week was ik op de Global Investigative Journalism Conference, ook wel GIJC23 genoemd. Ongeveer tweeduizend journalisten uit ruim 150 landen kwamen naar Göteborg in Zweden voor drie dagen presentaties, workshops en panels. Topsprekers die hun jaloersmakende onderzoeken presenteerden in een prachtig land. Waanzinnig interessant en heel gaaf dat ik voor werk die kant op mocht. Maar man, ik ben kapot 😵

Ja, ik weet dat journalistiek voor een groot deel een sociaal beroep is. Ik weet echter ook van mezelf dat ik na zoveel sociale interactie echt leeg ben. Sommige mensen kunnen juist eeuwig doorgaan, maar ik ben na drie dagen een zombie. Dan moet ik mezelf echt even (zonder anderen om me heen) opladen. Maar genoeg over mij. Hoe was de conferentie?

⭐️AWESOME!⭐️

Kijk mij nog fris en fruitig zijn (uiteraard moest de conferentie toen nog beginnen)

Alle sessies die ik op GIJC23 heb gevolgd, kun je onderverdelen in twee thema’s. Het eerste is sociale media en data. Op dit moment een waanzinnig ingewikkeld onderzoeksgebied. Facebook heeft al langere tijd schijt aan journalisten (Reminder: Facebook 🚮 is 🚮 trash 🚮). Twitter (ik weiger het X te noemen) sluit sinds Musk de baas is ook alles af. En tegelijkertijd krijgen trollen, extremisten en meer van dat soort destructieve creeps alle ruimte om elke conversatie te kapen en verzieken. Bijna elke presentatie over dat onderwerp begon met deze zure noot. Meh.

Bijna alle tools waarmee je de afgelopen jaren sociale media kon onderzoeken, voldoen niet meer. Maar tijdens de presentaties wordt ook direct gewezen op het simpele feit dat je niet puur en alleen op die tools moet vertrouwen. Het zijn slecht middelen om handmatig werk sneller en efficiënter uit te voeren: geen magische wondermiddelen. Het gaat juist om de analyse en de achterliggende methodiek. Nu zul je meer handmatig moeten verzamelen of andere technieken bedenken. Wordt het er eenvoudiger van? Nee. Maar ja, als het eenvoudig was, dan zou iedereen het wel doen.

Het tweede grote thema was georganiseerde misdaad en witwaspraktijken. Dat lijkt een abstract en moeilijk grijpbaar fenomeen. Totdat je hoort over een dubieuze aanbesteding van schoolmateriaal in Nigeria, waardoor notitieboeken ineens 21 keer duurder werden. Of de Italiaanse maffia die steeds meer in coke gaat dealen (en daardoor ook kwetsbaarder wordt).

Ja maar, dit zijn toch briljante criminelen? In sommige gevallen wel. Ze blijven soms decennia uit handen van justitie (al kan dat ook incompetentie van opsporingsdiensten zijn). Maar zoals een van de sprekers zei: “Crime is a lifestyle. It’s all about investigating human nature.” Deze gasten maken fouten. En als je leert wie je eigenlijk onderzoekt, dan kom je erachter waar ze steken laten vallen.

Het gave van zo’n conferentie is dat doorgewinterde journalisten hun geheimen delen. Hoe begin je bijvoorbeeld met zo’n veelomvattend onderzoek naar georganiseerde misdaad? Heel simpel: lees rechtszaken goed en grondig door. Elke spreker binnen dit thema kwam met die tip. The devil is in the details: personen die je moet bellen, documenten die je mogelijk nog niet hebt opgevraagd, en systemen waar je nog niet bekend mee bent: je kunt het allemaal terugvinden in de verslagen. Alleen op die manier weet je waar je verder op kunt researchen. En de rest komt vanzelf wel. Deze onderzoeken beginnen altijd als een kleine sneeuwbal die je van de heuvel rolt (en als je mazzel hebt, steeds groter wordt).

Andere korte tips die ik nog met je wil delen:

  • Maakt tijdens dit soort conferenties aantekeningen. Echt, je gaat anders vergeten wat je hebt gehoord. Op dag 2 las ik tussen twee sessies door wat ik de dag ervoor had opgeschreven. En ik kon me de helft al niet meer herinneren.

  • Neem voldoende kaartjes met je contactgegevens erop mee. Ik had precies voldoende meegenomen. Je komt zoveel interessante mensen tegen die je na de conferentie nog moet spreken.

  • Water! Drink water. Veel water. Dan ga je maar een keer extra naar het toilet. Maar please, drink veel water.

  • Wat ook impliciet ter sprake kwam tijdens meerdere presentaties: Elke redactie zit te springen om datajournalisten, developers, nerds, hoe je het ook wil noemen. Witwassen? Gebeurt steeds meer via crypto. Onderzoek naar fraude? Scrape maar tienduizend documenten. Analyseren van die documenten? Train maar een AI-model om eruit te pikken wat je nodig hebt. We zijn onmisbaar geworden in onderzoeksjournalistiek. 💪

Voor zover ik weet, zijn alle presentaties op video opgenomen. Ergens in de aankomende weken worden ze op dit YouTube-kanaal van GIJN gepost. En hieronder vind je de lijst van sessies waar ikzelf aanwezig was. Achter elke link staat een korte beschrijving wat je van die sessie kunt verwachten. Have fun!

Bij de Klikdingessen hieronder vind je nog een paar toffe sites die ik tijdens de conferentie heb ontdekt.

Inmiddels ben ik weer even terug in Nederland. Even bijkomen, en dan weer doorgaan met de uitzending van 19 oktober (over soevereine en autonome burgers). En hoe tof ik Zweden ook vind… dit toilet mogen ze van mij houden.

“Kun je het WC-papier even doorgeven?”

Klikdingessen

Generatieve AI lijkt het enige waar we ons nog mee bezig houden. Maar het is geen magische black box waar ineens een redelijk leesbaar stuk tekst uit komt rollen. Financial Times legt in deze interactive uit hoe die modellen werken. Erg aantrekkelijk gepresenteerd voor een potentieel droog onderwerp.

Generative AI exists because of the transformer

The technology has resulted in a host of cutting-edge AI applications — but its real power lies beyond text generation

ig.ft.com/generative-ai

Gevoelsmatig komt deze serie een jaartje te laat, maar beter laat dan nooit. In Shadowland van The Atlantic wordt het complotdenkende Amerika onder de loep gelegd.

Shadowland

A special project exploring conspiracy thinking in America, from @TheAtlantic.

www.theatlantic.com/shadowland

Een van de toffe dingen die ik tijdens GIJC23 heb opgepikt, is deze gratis (!) cursus van 6 weken waarin je wordt opgeleid tot online researcher. Een paar van de beste onderzoeksjournalisten ter wereld leggen je alles uit over sociale media, OSINT en digitaal forensisch onderzoek. Best wel cool.

Digital Threats: Second Cyber Investigations Training Course

In this training course, reporters from around the world will learn how to investigate the digital environment in order to understand and expose attacks and manipulation.

gijn.org/digital-threats-second-cyber-investigations-training-course

Een andere vondst van deze conferentie is Hugging Face, een online community waar AI-modellen worden gedeeld. Vaak inclusief Python-code om het te draaien en praktische voorbeelden. Je kunt hier bijvoorbeeld taalmodellen, Text2Image en Text2Video aantreffen. Met een klein beetje technische kennis kun je binnen een half uurtje een video van Darth Vader op een surfplank genereren.

Hugging Face – The AI community building the future.

We’re on a journey to advance and democratize artificial intelligence through open source and open science.

huggingface.co

Vind ik leuk

Tot de volgende editie.

Vind je deze nieuwsbrief tof? En vind je dat meer mensen Klikdinges moeten lezen? Stuur ze dan eens door naar www.klikdinges.nl.

Een andere manier om mij en jezelf te trakteren, is door een exemplaar van het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek aan te schaffen. Via deze link krijg ik – als een van de schrijvers van dat handboek – een extra percentage van de verkoopprijs. Alvast bedankt! ❤️