• Klikdinges
  • Posts
  • Klikdinges #92: Datadoneren en hashtag-squatten

Klikdinges #92: Datadoneren en hashtag-squatten

December 08, 2020

In deze Klikdinges vind je mijn reconstructie over de kaping van hashtag #ditismijnzorg.

En verder

  • Word jij ook datadonateur voor mijn volgende grote onderzoek?

  • Check de slides van mijn presentatie 'Hoe word ik een luie journalist?'

  • Hoe kun je Telegram gebruiken in je volgende onderzoek?

Mijn Afgelopen Twee Weken

Ruim een maand geleden begon artsenfederatie KNMG met een steunactie voor het zorgpersoneel. Een paar duizend posters met medisch personeel erop zijn gemaakt en verspreid. Maar nog voordat de actie begon, werd de bijbehorende hashtag #ditismijnzorg al gekaapt door complotdenkers.

De eerste stroom berichten hebben Viruswaarheid-voorman Willem Engel al gekoppeld aan die kaping. En omdat ik de laatste tijd enorm geïnteresseerd ben in de aanleiding van zulke desinformatie-campagnes wilde ik hier eens in duiken. Jan Taco te Gussinklo heeft me hier trouwens over getipt, dus dank daarvoor!

Ik heb ruim 10.000 tweets gescraped (de data vind je hier), de meest actieve verspreiders onderzocht, Telegramgroepen doorgespit en een aantal nieuwe sociale platforms zoals Parler en TikTok doorgenomen om te zien hoe deze hashtag zich heeft verspreid. En als klap op de vuurpijl heeft Willem Engel tijdens een interview gezegd dat hij vooraf op de hoogte was van deze tegenactie. Sterker nog, hij dreigt alweer met een nieuwe tegenactie als de KNMG nog eens zoiets opzet.

Viruswaarheid wist vooraf van posteractie artsenfederatie

De stembus lonkt weer. Het duurt nog even (maart 2021 lijkt nog waanzinnig ver weg), maar we zijn al bezig met het opzetten van onderzoeken. Door corona moeten politici zich meer dan ooit richten op digitaal campagnevoeren. Dat gaat ongetwijfeld gedoe opleveren.

Want zo'n politieke campagne hoort om de inhoud te gaan. En zoals we inmiddels weten, belonen sociale media berichten vaak om totaal andere redenen.

Samen met de NOS en De Groene Amsterdammer kijken we naar heet algoritme van Instagram. Waarom verschijnen bepaalde berichten hoger of lager in je feed? Om daar achter te komen, hebben we datadonateurs nodig. Data-wat? Mensen die een plugin installeren. Je leest er meer over in deze oproep. En doe mee a.u.b.

Onderzoek in samenwerking met NOS, De Groene Amsterdammer en Algorithm Watch

Collega Thomas Mulder maakte vorige week de balans op van ons Verkaufsbücher-onderzoek: 33 van de 226 gemeenten in de administratie van geroofd Joods vastgoed hebben inmiddels onderzoek aangekondigd (of al afgerond). En hoewel dat een aardig resultaat is (29 meer dan voor ons onderzoek), is dat eigenlijk nog veel te weinig. Elke gemeente zou moeten onderzoeken of zij mogelijk fout hebben gehandeld tijdens en na WOII.

Gemeenten onderzoeken onder meer of gedeporteerde en ondergedoken Joodse burgers na WO II belastingnaheffingen kregen

Voor de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) heb ik een presentatie gehouden tijdens de jaarlijkse conferentie. Uiteraard geheel online. Ongeveer honderd mensen hebben in drie kwartier een grabbelton aan toffe tips en tools gekregen om een luie journalist te worden. De video van die sessie kun je hier terugkijken, en alle slides vind je hieronder.

Hoe word ik een luie journalist? @JerryVermanen

De voorgaande Klikdinges had ik trouwens De Rommelige Editie genoemd. En dat bleek: naast verkeerde linkjes in Vind Ik Leuk was het de eerste nieuwsbrief in jaren waarin ik onderin vergat om het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek te promoten 😅 hierbij dan een reminder: koop dat boek.

Toffe Klikdingessen

Pointer-collega Joris Heijkant werkt ook voor De Volkskrant. Daar heeft hij meegewerkt aan deze toffe productie over grootgrondbezitters. Een erg belangrijk onderwerp waar veel over te vertellen valt. Check dit.

Sudoku's zijn leuk om zelf op te lossen, maar nóg leuker is om een AI te ontwikkelen die sudoku's automatisch oplost door ze voor een camera te houden. En dat is precies wat deze gast heeft gemaakt.

Eerder linkte ik al naar een video van Kirby Ferguson (Trump, QAnon and the Return of Magic). Maar deze mag er ook zijn: Constantly Wrong. Hierin wordt het belangrijke onderscheid gemaakt tussen complotten en complottheorieën. En waarom die laatsten enorm schadelijk zijn voor het publieke debat.

Nog een uitstekende Youtube-video. Dit is een tutorial over hoe je OSINT toepast op Telegram. Door de onvolprezen @dutch_osintguy.

Regels zijn handig. Regels geven (duh) regelmaat. En ook al lijkt datavisualisatie een soort free for all voor creatieve ideeën, ook daar houden mensen zich aan specifieke regels. En zodra ze die breken, zijn daar goede redenen voor. Lisa Charlotte Rost zet deze datavisregels op een rijtje in een supergoede presentatie.

Aangezien iedereen en zijn moeder de Spotify-jaaroverzichten deelt, kan dit er ook nog wel achteraan. Yordi Dam (ook wel bekend als @Rapfactcheck) maakte dit toffe jaaroverzicht met data van streamingdiensten en de GfK Single Top 100. Als je van muziek houdt, dan vind je hier wel wat opmerkelijke feitjes in.

Denk je dat je informatie veilig is als je er een pixel-filterje overheen gooit? Think again! Met dit script kun je die pixelbende weer ontcijferen naar een leesbare tekst. Alleen voor legale doeleinden gebruiken.

Ook Youtube dreigt te worden overspoeld door nepaccounts. Het Digital Forensic Research Lab onderzocht het Youtube-account dat aan de Oekraïense politicus Medvedchuk wordt gelinkt. En veel reacties op de video's lijken niet zo authentiek te zijn. Een interessante analyse, waarbij ik ook wel had willen weten welke methodiek en techniek is gebruikt.

Vind Ik Leuk

Over drie weken is er weer een nieuwe Klikdinges. Dan volgt een jaaroverzicht van de tofste dingen die ik heb gemaakt/gelezen. Tot dan, en blijf gezond!

Hoe verzamel je data van sociale netwerken? En hoe analyseer je dat? Het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek geeft handige tips hoe je dat kunt doen.