• Klikdinges
  • Posts
  • Klikdinges #75: Deze Klikdinges is geen hoax

Klikdinges #75: Deze Klikdinges is geen hoax

March 31, 2020

Het is onvermijdelijk: deze overvolle Klikdinges gaat grotendeels over het coronavirus. Voor Pointer onderzoek ik nepnieuws in crisistijd.

En verder:

  • Mijn online zoektocht naar anti-vaxxer die advertenties koopt voor corona-nepnieuws

  • Flinke stijging van onbetrouwbare nieuwsbronnen op Twitter

  • En een fijne leeslijst, voor als je het coronanieuws zat bent

Als je Klikdinges met veel plezier leest, overweeg hem dan ook eens door te sturen naar collega’s of vrienden. Deel deze pagina op social media. Of trakteer me via deze Tikkie op een kop koffie.

Mijn Afgelopen Twee Weken

Bij Pointer werken we (vanuit huis) hard aan berichtgeving over het coronavirus. Voornamelijk waar we goed in zijn: harde cijfers verzamelen en verificatie van beeldmateriaal.

Want je bent misschien wel berichten tegengekomen waarin wordt gesteld dat het coronavirus net zo onschuldig is als de griep. Dat wat frisse buitenlucht en vitamine C een wondermiddel tegen het virus zijn. Of nee, erger: dit is een biologisch wapen, ingezet om de economie te manipuleren. Je begrijpt, de nepnieuwsproducenten struikelen over elkaar heen om de ene na de andere belachelijke theorie de wereld in te slingeren.

Een paar weken geleden zocht ik samen met de NOS uit hoeveel misinformatie toen rondging op Twitter. Dat onderzoek heb ik verder doorgezet, omdat ik het vermoeden had dat het nog wel erger zou worden. En zie hier.

Meer misinformatie gemaakt en gedeeld sinds uitbraak in Nederland

Tegelijk met de eerste maatregelen om verspreiding van het virus te voorkomen, is een lijst van zogeheten cruciale beroepen gepubliceerd. Samen met Thomas de Beus leggen we deze lijst langs de maatschappelijke meetlat. Hoe zit het met de werkgelegenheid, beloning en aanzien van de mensen die ons land in crisistijd draaiende houden.

Krijgen onze docenten, verplegers en vuilnisophalers wel de erkenning die ze verdienen tijdens de corona-crisis?

Vorige week donderdag verscheen een opmerkelijke advertentie in de Volkskrant. Daarin wordt gesteld dat het coronavirus paniekzaaierij is, omdat bij een gewone griepgolf meer mensen overlijden. Ik was benieuwd achter deze misleidende tekst zit. Deze online zoektocht leidde me naar een anti-vaxxer (goh) die meerdere websites heeft opgezet om zijn complottheorieën op te verspreiden.

"Advertentie is gemaakt door iemand met onvoldoende kennis van zaken"

De Nieuwe Reporter vroeg of ik een leeslijst van artikelen over datajournalistiek wilde samenstellen. Want met al dat thuiswerken heb je vast tijd over om even terug te blikken op het mooiste beroep dat er bestaat (is mijn objectieve mening).

We zijn in ons archief gedoken om de beste artikelen te vinden waarmee jouw thuisquarantaine hopelijk iets draaglijker wordt.

De podcast Met Nerd Om Tafel vroeg of ik even wilde inbellen. Een podcast op afstand, want bijna de hele crew lag hoestend en kuchend op bed. Dus ik heb kort iets verteld over datajournalistiek en het coronavirus, exponentiële groei en social distancing.

Het zijn bijzondere tijden en dat betekent ook: geen nerds om tafel. Wel een aflevering van Met Nerds om Tafel, maar dan op gepaste afstand.

Je ziet dat mijn productie nauwelijks te lijden heeft onder het thuiswerken. Maar heel eerlijk: ik vind dit ontzettend lastige weken. Ik kan mijn werk niet doen op de manier waarop ik dat het liefste doe. Voorgesprekken gaan niet door, of moeten via Skype worden gevoerd. Persvragen kosten enorm veel tijd om beantwoord te worden. Het is allemaal begrijpelijk, maar het maakt de stress er niet minder om. Zeker nu het ernaar uitziet dat deze situatie nog lang niet voorbij is.

Urgh, wil je net als ik soms even aan iets anders denken? In de vorige Klikdinges vond je mijn corona-leeslijst: alle goede datajournalistiek over het coronavirus. Vlak daarna heb ik een stressloze versie gemaakt. Daar vind je veel data- en OSINT-gerelateerde linkjes die helemaal niets met corona te maken hebben. Ook wel even lekker als je in thuisquarantaine zit.

De beste data-artikelen die even niet over het coronavirus gaan

Toffe Klikdingessen

Herinner je nog die waanzinnig goede graphics van de Washington Post over #FlattenTheCurve? Deze simulatie is iets speelser en laat je zelf aan de knoppen van de epidemie draaien. Erg inzichtelijk.

De Verenigde Staten, het land van onbegrensde mogelijkheden... zeker als je een witte agent bent en een auto met zwarte bestuurder aan de kant zet. Deze agent verstopt drugs in een auto die hij net aanhoudt. Je hoort op de bodycambeelden zelfs het overleg vlak voordat hij dit doet. 😡

De Verenigde Staten, het land van de onbegrensde mogelijkheden... zeker als je een senator bent die met voorkennis zijn aandelen snel dumpt vanwege de coronacrisis (en burgers 'vergeet' te informeren).

Iets vrolijks: neo-nazi's! Bellingcat ging undercover in deze Telegram-groep waar dagelijks de meest ziekelijk racistische berichten worden gedeeld.

Nog een Bellingcat-linkje. In deze tutorial van een uur (je hebt toch tijd over tijdens de thuisquarantaine) krijg je uitleg hoe ze de exacte locaties van mogelijk corrupte Venezolaanse ambtenaren in Europa hebben ontdekt.

Nog meer ellende, namelijk desinformatie op Youtube. Dit netwerk huurde voice-overs in om pro-Trump-onzin in te spreken. De kanalen zijn inmiddels verwijderd.

Nóg meer misinformatie, nu vanuit China. Propublica heeft duizenden gekaapte en gestolen Twitter-accounts geanalyseerd die nepnieuws verspreiden. Heel geraffineerd.

Flatten 👏 the 👏 curve 👏 maar hoe goed slagen landen daar tot nu toe in? NYT zet alle landen op een rijtje.

Vind Ik Leuk

Houd Pointer de komende dagen in de gaten. Samen met collega's van Investico publiceren we ons onderzoek naar sekswerk in tijden van het coronavirus. Hoe kun je je aan de richtlijnen van het RIVM houden in een van de intieme beroepen?

Tot over twee weken. Blijf gezond!

Ben je de afgelopen weken ook hoaxes tegengekomen? In het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek geven we tips hoe je beeldmateriaal op authenticiteit kunt checken.