Klikdinges #134: Factchecken in 3, 2, 1...

Weet jij al wat je op 15 maart gaat stemmen? Die vraag is waarschijnlijk nog niet zo vaak aan je gesteld, want laten we eerlijk zijn: de Provinciale Staten en Waterschappen spreken niet echt tot de verbeelding. Maar belangrijk is het wel. Daarom gaan we binnenkort een factcheckmarathon doen. 

Waar ga ik het over hebben?

• Een factcheckwat? Ik leg uit wat we gaan doen.

• Een tv-uitzending in mei over verdwenen Joods vastgoed

• CatGPT, schrijf een brief waarin... *miauw*

Mijn afgelopen weken

Niemand (behalve een aantal lokale politici) zal de komende weken wakker liggen van spanning om de Provinciale Statenverkiezingen. Het spreekt niet genoeg tot de verbeelding, we weten niet wat de provincies doen, en al die landelijke kopstukken mengen zich ineens in regionale discussies... Jup, ik kan me voorstellen dat je niet echt warm loopt voor een retourtje stembus.

Maar hoe saai of nutteloos het ook lijkt: ga 👏 altijd 👏 stemmen 👏. En dit jaar maken we het nog eens extra interessant om inhoudelijk op de hoogte te blijven. Want wie vindt het nou niet spannend om te weten wie liegt (of de waarheid een klein beetje verdraait)? Pointer gaat van 6 tot en met 14 maart samen met AD en Nieuwscheckers een factcheckmarathon doen.

Tijdens zo'n factcheckmarathon gaan we met een groep journalisten fulltime uitspraken van politici op waarheid controleren. Is een uitspraak waar, onwaar of ongefundeerd? Wij vertellen het je, zodat je iets beter begrijpt waar je op 15 maart op kunt stemmen.

Tijdens die dagen ga ik met twee collega's claims checken die met de energietransitie te maken hebben. Wat wordt er over windturbines beweerd? Waarom willen sommige partijen kerncentrales bouwen? En wil iedereen de Groningse gaskraan dichtdraaien? Hoor je een opmerkelijke claim? Mail me op [email protected] en ik zoek voor je uit of het klopt.

Heb je na al dat feitengeweld nog niet genoeg van factchecken? Op de verkiezingsdag kun je 's middags naar Beeld & Geluid voor het Factcheckdebat. Kost je 5 euro, maar je krijgt er een tof programma en drankje voor terug. En misschien kom je wel wat Pointer-collega's tegen.

Gelijk na de verkiezingen gaat het vizier op woensdag 3 mei. Samen met collega Peter Keizer maak ik een tv-uitzending over verdwenen Joods vastgoed. Hoe heeft roofhandel tijdens de Tweede Wereldoorlog ervoor gezorgd dat synagogen en Joodse begraafplaatsen zijn gesloopt en geruimd? En erger: hoe zijn we daarmee een deel van onze lokale geschiedenis vergeten?

Zo'n uitzending over ons langlopende onderzoek naar De Vastgoedboeken begint inmiddels traditie te worden. Het is een van de mooiste en inspirerende projecten waar ik aan heb bijgedragen. Rond mei kun je ook een interactieve versie van ons verhaal verwachten.

Deze tv-uitzending en factcheckmarathon zijn allemaal op relatief korte termijn. Maar eigenlijk heb ik de rest van mijn jaar al volgepland. Al ruim een jaar ben ik met een megaproject bezig. Eind dit jaar hoop ik daar de eerste resultaten te delen.

Naast het werk ben ik ook druk bezig. Samen met Andrew (co-auteur van het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek) heb ik een driedaagse workshop gegeven bij de Master-opleiding journalistiek in Groningen. We hebben bijna 50 studenten beter en beter leren zoeken, de basics van datajournalistiek uitgelegd, en laten kennismaken met OSINT.

En het is ein-de-lijk zover: ik heb een eigen Wiki 😅 Eigenlijk een gek idee dat iemand (s.o. naar Tulp8) zoveel moeite heeft genomen om informatie te verzamelen en hier tijd in te steken. Maar goed, mocht je zin hebben om gedeelten aan te vullen of verbeteren, doe je ding.

Klikdingessen

Als je inmiddels nog niet weet waar AI voor staat... Enfin, nog één keer: Artificial Intelligence (of in het Nederlands, kunstmatige intelligentie). En als je niet weet waar je het allemaal voor kunt gebruiken, check onderstaande website dan even.

Eentje die zeker niet in die lijst staat, is CatGPT. Is dat een tikfout? Nee, dit is een katmatige intelligentie.

Je kunt inderdaad nergens op klikken in onderstaand artikel. De onderzoeksmethodiek is wel heel modern: geautomatiseerde Tiktok-accounts en beeldherkenning om video's te classificeren. ♥️ dit soort onderzoek

Als je een nieuwe baan zoekt, moet je misschien helemaal niet zoeken in de sector waar je nu werkt. Maar goed, wat past dan wel bij je? Op Flowingdata staat een toffe interactive waarin verschillende sectoren die dicht bij elkaar liggen zijn gevisualiseerd. Enorm de moeite waard om hier eens doorheen te klikken.

Wat een goed idee: het leven van jonge mensen in bezet en kapotgeschoten Marioepol in beeld brengen via Tiktok. Het levert dit indrukwekkende scrollverhaal op.

Het is niet langer een probleem op het platteland en kleine dorpjes: vervoersarmoede dreigt ook in drukker bevolkte regio's toe te slaan. Mijn collega's hebben een interactieve maart gemaakt van de 500 bushaltes die in de afgelopen jaar zijn verdwenen.

Vind ik leuk

• Onderzoekers hebben ChatGPT getest op het produceren van misinformatie. En inderdaad, de meest ranzige onzin kwam eruit

• Het ligt niet aan jou: dialogen is films en series zijn tegenwoordig slecht te verstaan

• Altijd al willen weten hoe een zoekmachine werkt? De broncode van Yandex is schijnbaar gelekt

• Twijfel je of een tekst door een mens of AI is geschreven? OpenAI heeft deze tool online gezet om dat te checken

• Circa Waves - Never Going Under 🔥

• Linkin Park - Lost 🔥

• Journalist Julia Angwin stopt bij The Markup: dit zijn haar tips voor onderzoek naar algoritmen

• Nooit geweten: als je heel veel url's wilt archiveren in The Wayback Machine, dan kun je dat via deze link en Google Spreadsheets doen

• Kun je auteursrecht claimen op teksten die door AI zijn gegenereerd?

• Kijk een half uur mee vanuit het perspectief van een chef-kok

Tot de volgende editie.

Vind je deze nieuwsbrief tof? En vind je dat meer mensen Klikdinges moeten lezen? Stuur ze dan eens door naar www.klikdinges.nl.

Een andere manier om mij en jezelf te trakteren, is door een exemplaar van het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek aan te schaffen. Via deze link krijg ik – als een van de schrijvers van dat handboek – een extra percentage van de verkoopprijs. Alvast bedankt! ❤️