• Klikdinges
  • Posts
  • Klikdinges #129: Kruip in de huid van een chatoperator

Klikdinges #129: Kruip in de huid van een chatoperator

October 08, 2022

Hey, na 2,5 jaar is het helaas zover: ik heb corona. Gelukkig ben ik alweer bijna helemaal hersteld en komt deze Klikdinges virusvrij in je inbox.

Waar ga ik het over hebben?

  • Onze tv-uitzending over nepdatingsites is uitgezonden

  • We leggen uit welke tactieken chatoperators gebruiken

  • Waar ga ik hierna mee aan de slag?

Mijn Afgelopen Weken

De voorgaande Klikdingessen (editie #127 en #128) heb ik al uitgebreid over nepdatingsites geschreven: websites die eruit zien alsof je je nieuwe liefde kunt ontmoeten, maar waar je misleid wordt. Na maandenlang onderzoek kon ik een paar weken geleden eindelijk een strik om de uitzending en ons nieuwsbericht zetten.

Om erachter te komen hoe deze chatplatforms hun klanten financieel leeg kloppen, heb ik:

  • Een overzicht gemaakt van bedrijven die chatoperators (medewerkers die berichten namens nepprofielen schrijven) vragen

  • 9 (oud-)chatoperators gesproken

  • Handleidingen van 5 bedrijven in handen gekregen (waarin tactieken staan beschreven om klanten aan de praat te houden)

  • Op vier websites gechat als zogenaamde kwetsbare klant

  • Gesolliciteerd als chatoperator

Samen met alle overige research kwam ik er al snel achter dat er waanzinnig veel bijzondere persoonsgegevens van klanten worden bijgehouden. Je denkt je diepste geheimen te delen tijdens een privégesprek, maar alles is in te zien door de medewerkers van zulke websites.

Klanten zijn in de veronderstelling dat ze gegevens in privégesprek delen.

Misleiding en een forse privacyschending dus. Nu hoor ik je denken: wie trapt hier nou in?

Een hele terechte vraag. Veel klanten komen bij deze websites uit als het niet op andere plekken lukt. En zodra je eenmaal een account hebt aangemaakt, proberen ze je met slinkse tactieken aan de praat te houden.

In de handleidingen die we hebben ontvangen, lees je vrij onomwonden hoe klanten in de waan worden gelaten. Al vrij snel in onze research besloten ik, Mark Jan van Tellingen, Charlotte Claessen en Marije Rooze dat we hier een interactive van wilden maken. Kunnen we lezers in de huid van een chatoperator laten kruipen?

Ontdek hieronder of dat is gelukt 😁

Kruip achter het scherm van een chatoperator. Welke tactieken zetten nepdatingsites in om klanten te misleiden?

Dit zijn wel het soort onderzoeken waar ik het meest van geniet. Begin dit jaar kregen we een hele vage tip van een lezer. Vervolgens komt er van alles in beweging. We moeten meer tips verzamelen. Hoe vind je oud-medewerkers? Waar kunnen we de handleidingen vandaan halen? Kan ik zelf solliciteren als chatoperator? Wat moeten we aantonen om de misleiding van deze websites duidelijk te maken?

Elk onderzoek is een gigantische puzzel. En ik ben er ongelooflijk trots op dat het is gelukt om het tot een goed einde te brengen. Het voelde best spannend en ongemakkelijk om als chatoperator te werken – ik heb nog nooit zoveel ranzige berichten moeten schrijven 😅 – en het AD heeft nog een tof artikel over mijn onderzoek geschreven. Veel eer van mijn werk. En een flinke productie:

En nu ben ik wel even klaar met dit onderwerp. Als je voor langere perioden in dit soort onderwerpen duikt, dan is het tussendoor wel even fijn om op adem te komen. Of nou ja, helaas voor mij was dat een gedwongen pauze. Want ik schrijf deze Klikdinges terwijl ik herstel van corona. 🥲

Maar goed, nadat ik daar weer van ben bijgekomen, heb ik een aantal hele nieuwe toffe onderzoeken klaar staan. Ik heb een gaaf idee voor een interactive voor De Vastgoedboeken. We zijn bezig met een onderzoek waarbij ik ondertitels van tv-uitzendingen ga analyseren: een hele nieuwe aanpak waarbij ik best wat dingen voor moet uitzoeken. En ik ben met een aantal buitenlandse journalisten mijn meest ambitieuze onderzoek tot nu toe aan het opzetten.

In de volgende nieuwsbrieven ga je ongetwijfeld meer lezen over deze nieuwe projecten.

Toffe Klikdingessen

Met de dood van koningin Elizabeth II werd dit fenomeen ook weer zichtbaar: de talloze edits en pageviews van Wiki's van overleden personen. Dit verhaal van The Pudding laat zien welke pagina's populair worden vlak nadat iemand overlijdt.

Dit is gewoon een heel slim en snel uitgevoerd onderzoek van de dataredactie van RTL Nieuws. Nu er zoveel te doen is over duurzaamheid en vliegverkeer, onderzochten ze welke personen het privévliegtuig pakken voor extreem weinig tijdswinst.

Bellingcat ontwikkelt sinds een tijdje ook zijn eigen tools om beter onderzoek te kunnen doen. De (niet zo inspirerende naam) Bellingcat Auto Archiver helpt onderzoekers om berichten van Telegram, Tiktok, Twitter, en VKontakte op te slaan. Een geweldige tool om ergens in je bookmarks op te slaan.

Waarschijnlijk heb je de afgelopen weken iets voorbij zien komen van Rampvlucht: een dramaserie van KRO-NCRV over de Bijlmerramp. Het mooie van dit project is dat naast deze serie ook een docu, podcast en interactieve ervaring is gemaakt. Op deze pagina vind je alles netjes bij elkaar verzameld.

Vind Ik Leuk

Niet superveel Vind Ik Leuk-linkjes dus (ik was iets te druk met ziek zijn). Tot de volgende nieuwsbrief. Blijf gezond!

Als journalist moet je je online identiteit goed beschermen. Het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek geeft je een flink aantal tips hoe je dat kunt doen. En wie weet helpt het je bij je volgende onderzoek.