- Klikdinges
- Posts
- Klikdinges #136: Complotten, misinfo en racisme op de publieke omroep
Klikdinges #136: Complotten, misinfo en racisme op de publieke omroep
Hoe we Ongehoord Nederland via ondertitels hebben onderzocht
Jerry Vermanen
May 02, 2023
Na maandenlang zwoegen staat ons data-onderzoek over Ongehoord Nederland online. En pfoe, dat maakt weer van alles los bij bepaalde mensen...
Waar ga ik het over hebben?
Misinformatie en complotten: hoe vind je dat in ondertitels?
Ik sprak met Geert Dales over zijn vooropgezette plan om ON! 'eens te grazen te nemen'
En volgende week hebben we weer een toffe tv-uitzending
Mijn afgelopen weken
Deze Klikdinges zou eigenlijk iets dieper ingaan op onze jaarlijkse vragenlijst voor de Vastgoedboeken. En toen kwam ons verhaal over Ongehoord Nederland online... 😅
Sinds vorig jaar zijn we met onze redactie (ik houd het bewust vaag: zometeen leg ik uit waarom) bezig om uitzendingen van Ongehoord Nieuws te analyseren. Je weet wel, dat tv-programma waar elke zoveel weken ophef om is. Complotten, misinformatie, racisme: je komt het allemaal tegen in de 80 uitzendingen die ze in het eerste jaar hebben geproduceerd.
Ons idee was om structuur te vinden in deze losse incidenten. We vonden de oplossing in ondertitels. Elk NPO-programma heeft namelijk ondertiteling. Dat zijn in principe ruwe transcripten van uitzendingen. Via het Nederlandse Instituut voor Beeld en Geluid kun je deze bestanden vinden voor elk NPO-programma. En als je nog iets verder zoekt, ontdek je dat Beeld en Geluid ook gezichtsanalyse doet op personen die in beeld verschijnen.
Met ons team hebben we deze data geanalyseerd, oud-medewerkers gesproken en een ongezonde hoeveelheid beeldmateriaal bekeken om onderstaande analyse te maken.
Dit artikel kwam ongeveer tegelijkertijd met de mededeling van de NPO dat Ongehoord Nederland zijn derde boete voor slechte journalistiek ontvangt (en dat daarmee hun vergunning in gevaar komt).
Een van de leukste gesprekken die ik tijdens dit onderzoek had, was met oud-politicus Geert Dales. Hij heeft vorig jaar een uitzending volledig op zijn kop gezet om kritiek te uiten. De week daarvoor mocht Vlaams politicus Filip Dewinter namelijk zonder enige tegenspraak over omvolkingscomplottheorie leeglopen. Wat daar precies gebeurde kun je hieronder lezen.
Normaal gesproken schreeuw je van de daken dat je zulke gave producties mag maken. Maar in dit specifieke geval liggen bedreigingen op de loer. Ongehoord Nederland wordt omringd door veel trollen en moeilijk in te schatten anoniempjes.
Even tussendoor: ik ben he-le-maal klaar met de godsgruwelijke hoeveelheid orthomoleculair specialisten (lees: kwakzalvers), ademhalingscoaches en crypto-beleggers met extreem domme takes. Ik wil echt graag in gesprek over ons onderzoek, maar liever niet als ik voorafgaand word uitgemaakt voor... Nou ja, ik ga het hier niet allemaal herhalen. Laten we zeggen dat vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog eind april blijkbaar vers in het geheugen liggen. Ik block zulke figuren zonder enige moeite.
Wellicht dat ik ook iets gematigde kritiek per ongeluk wegfilter (excuses daarvoor). Maar het is echt heel naar om te zien hoe zulke mensen een oordeel vellen op wie jij als persoon bent, terwijl het overduidelijk is dat ze a) mij niet kennen en b) het artikel niet eens gelezen hebben.
Dat is ook de reden dat veel collega's niet met hun naam in dit project genoemd willen worden. Wat ik overigens volledig begrijp. Het is gewoon klote om te zien dat wij als journalisten onze nek uitsteken, en dat sommige mensen enkel erop uit zijn om anderen pijn te doen. Ik geloof dat deze mensen zich online als grotere helden voordoen dan ze in het dagelijks leven zijn. Maar toch, wees een beetje lief voor elkaar ♥️
Waarschijnlijk overbodig om te zeggen tegen jou, lieve Klikdingeslezer. Ik moet deze gedachte even ergens kwijt, omdat ik merk dat het soms mijn humeur beïnvloedt. Als je wil weten hoe we ons onderzoek hebben uitgevoerd, dan heb ik goed nieuws voor je: ik heb een verantwoording geschreven.
Andere toffe dingen: Pointer heeft een eigen podcast! In Pointer Talk zoeken we naar oplossingen in langlopende dossiers. Het is een luchtige manier om onze onderzoeken te bespreken. Tijdens een van de eerste afleveringen mocht ik te gast zijn om over foute datingsites te praten.
En als je mij liever in zowel audio als video wil meemaken dan moet je zeker even op woensdagavond 3 mei om 21.05 uur naar NPO2 zappen. Dan hebben we weer een mooie tv-uitzending over ons Vastgoedboeken-onderzoek. Na de Tweede Wereldoorlog zijn namelijk veel synagogen en Joodse begraafplaatsen verdwenen. Welke rol hebben gemeenten daarin gespeeld?
In de volgende Klikdinges vind je dan ook veel over deze aflevering, het bijbehorende nieuws en een mooi interactief verhaal. 🤓
Klikdingessen
Hoe kun je in Python de API-response verzamelen? Beetje nerdy en specifieke video, maar check ook de rest van zijn kanaal. Geweldige tutorials om te leren scrapen.
Het werkt voor geen reet op mobiel, maar man, eenentwintig miljoen datapunten in een visualisatie 🤤
Deze graphics zie je helaas niet zo vaak: kleine simulaties die gelijk duidelijk maken waar je artikel over gaat. Bloomberg laat in dit artikel een elektrische schoolbus rondrijden om te laten zien waarom dat wen goed idee is.
Wat ik heel erg grappig vind, is de slogan van Washington Post (DEMOCRACY DIES IN DARKNESS) en dan zo'n luchtig artikel over cannabis publiceren. De graphics en methodiek zijn dan wel weer heel gaaf.
Stiekem ben ik er al een tijdje op aan het azen: een spannend nieuw onderzoek waarbij ik Telegram mag analyseren. Twee jaar geleden vond ik nog een Nederlands trollenleger. En daar had ik onderstaande tools goed bij kunnen gebruiken.
PS, mocht je een goede tip hebben, laat het me weten. Reply op deze nieuwsbrief of mail naar [email protected].
Vind ik leuk
AI Kanye West (KanIA West?) om een nieuwe track te maken
Luistertip: de podcast Hoaxed. Hoe een complot over satanisch misbruik een Engels dorp op zijn kop zet
En omdat ik mijn podcastlijstjes aan het afwerken ben nog een luistertip: Cocaïnekoorts
AI-gegenereerde reclame escaleert helemaal uit de klauwen
Tot de volgende editie.
Vind je deze nieuwsbrief tof? En vind je dat meer mensen Klikdinges moeten lezen? Stuur ze dan eens door naar www.klikdinges.nl.
Een andere manier om mij en jezelf te trakteren, is door een exemplaar van het Handboek Internetresearch & Datajournalistiek aan te schaffen. Via deze link krijg ik – als een van de schrijvers van dat handboek – een extra percentage van de verkoopprijs. Alvast bedankt! ❤️